Nieuws

Drijvende steden: De oplossing voor een klimaatbestendige toekomst?

Meer dan de helft van het landoppervlak van Nederland is gevoelig voor overstromingen vanuit de Noordzee en het rivierenlandschap. Met de verwachte zeespiegelstijging en toenemende neerslagpieken neemt het overstromingsrisico sterk toe. De aanwezigheid van water is voor veel Nederlandse steden een grote kwaliteit én daagt uit tot een klimaatbestendige inrichting. Met het ontwerpend onderzoek naar Drijvende Steden onderzoeken we hoe de complete stad ook op het water kan worden gemaakt. Door te focussen op drijvende bouw kunnen we optimaal profiteren van onze waterrijke omgeving en tegelijkertijd voldoen aan de behoeften van onze groeiende steden. Dit onderzoek is mede mogelijk gemaakt door het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en gedaan in nauwe samenwerking met PAS BV, Buiting Advies, Dutch Lotus, Blue Revolution, gemeente Utrecht, HDSR en gemeente Rotterdam.

Bij ons onderzoek naar de drijvende stad hanteren we nieuwe uitgangspunten ten opzichte van bestaande drijvende woningen. Tot nu toe beperkte drijvend bouwen in Nederland zich voornamelijk tot individuele woningen of kleine groepen woningen op hun eigen drijflichaam, direct aan de wal of via een steiger verbonden. Voor ons onderzoek naar de drijvende stad richten we ons op een groter schaalniveau: de buurt en de wijk. Zowel in Nederland als daarbuiten liggen hier tal van mogelijkheden. Voor de realisatie van een aantrekkelijke stedelijke leefomgeving op het water, is een hogere dichtheid gewenst waarbij wonen, werken, voorzieningen en goede groene buitenruimte gecombineerd worden. Net zoals in een gewone stad, maar dan op het water.

Om te voorkomen dat de drijvende stad een gated community wordt, hechten we groot belang aan goede verbindingen met de bestaande stad, een gevarieerd en inclusief woon- en werkprogramma, en een levendige openbare ruimte met veel groen en toegang tot het water voor iedereen. Kortom, een complete stad.

Haalbaarheid drijvende stad

Drijvende steden moeten aantrekkelijk en toegankelijk zijn door het bieden van functies en groenvoorzieningen voor iedereen, en door een naadloze aansluiting op de omgeving. Dit vraagt om een integrale ontwerpbenadering. Er moet bovendien rekening worden gehouden met de ondergrond en de haalbaarheid van de bouw, aangezien het van belang is dat de drijvende stad zowel constructief uitvoerbaar als financieel haalbaar is. Ons onderzoek heeft aangetoond dat het technisch mogelijk is om drijvende structuren tot zes verdiepingen hoog te bouwen. De drijvende stad is innovatief en kan een nieuw hoofdstuk toevoegen aan de rijke geschiedenis van integrale stedenbouw in Nederland.

Nieuwe bouwvorm voor gemeentes

Bouwen op water is voor velen nog onbekend terrein en het idee van een drijvende stad roept daarom bij sommigen terughoudendheid op. De kennis die we hebben opgedaan tijdens ons onderzoek helpt bij het voeren van gesprekken met geïnteresseerde partijen. Er is dringend behoefte aan een duurzame benadering van onze ruimte. Drijvend bouwen biedt een oplossing voor gebieden die normaal gesproken ongeschikt zijn voor woningbouw, zoals buitendijkse gebieden, gebieden met bodemdaling en gebieden waar waterberging nodig is in of nabij stedelijk gebied.  Bovendien biedt het de mogelijkheid van meervoudig ruimtegebruik, wat duidelijk zichtbaar wordt in een opgave van de gemeente Utrecht. Daar is onderzocht of de ruimtevraag voor een energielandschap, woningbouw en een grote waterbuffer gecombineerd kan worden op een laaggelegen locatie aan de rand van de stad. Drijvend bouwen maakt het mogelijk om deze verschillende uitdagingen samen te brengen.

Vervolgonderzoek

Het onderzoek naar de drijvende stad staat niet stil. In de eerste fase hebben we vastgesteld dat drijvend bouwen haalbaar is en een duurzame en veerkrachtige vorm van stedelijke ontwikkeling kan bieden. In het vervolgonderzoek brengen we met behulp van GIS-analyse de potentiële locaties voor drijvende steden in Nederland in kaart, bijvoorbeeld locaties die een verhoogd risico op overstromingen hebben. We besteden ook aandacht aan de betaalbaarheid en financiering van de drijvende stad. Door de mogelijkheden van drijvende steden tijdig te onderzoeken, kunnen we beter voorbereid zijn op de toekomstige vraag naar klimaatbestendige en aantrekkelijke steden. Deze tweede fase wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking met PAS BV, The Positive Lab, HDSR en de gemeente Utrecht. 

 

 

Voor de casusuitwerking geldt dat deze gericht zijn op het onderzoeken van de algemene potentie van drijvend bouwen. De ontwikkelde beelden en tekstuele toelichting dienen ter inspiratie om het denken over wervende perspectieven voor drijvend bouwen te stimuleren.

Disclaimer:

De gekozen casussen zijn puur bedoeld als hulpmiddel om deze algemene beelden tot leven te brengen. Zij zijn niet bedoeld als concrete plannen en hebben daarmee geen status of impact ten opzichte van lopende gebiedsontwikkelingen of planuitwerkingen (zoals de uitwerking van het Masterplan Merwehaven ). Dit geldt zowel voor de ruimtelijke uitwerking als de gepresenteerde woningaantallen.