Nieuws

Vlaams Bouwmeester Scan: Lier

Vlaanderen staat voor de uitdaging haar steden en dorpen om te vormen tot duurzame leefomgevingen. De Vlaams Bouwmeester Scans dienen als kickstart voor deze transitie. In een multidisciplinair team (met o.a. 2DVW Architecten) hebben wij zes gemeenten onder de loep genomen. Eén daarvan is Lier.

De kernkracht van Lier

Lier is een snelgroeiende stad met ruim 36.000 inwoners in het zuidwesten van de provincie Antwerpen, aan de oevers van de rivier de Nete. De kernkracht van Lier is haar unieke positie als schakel tussen het stedelijk gebied van Groot-Antwerpen en het open landschap van de Kempen. Door haar voorzieningen, haar infrastructuur en haar natuurgebieden, kan Lier de ideale woonstad te midden van een regionale structuur van groen en water worden. In de Bouwmeester Scan hebben we onderzocht hoe de stad dit kan bereiken.

De kansen

Lier is een aangename, mooie stad en de ruimtelijke kwaliteiten die het nu al prettig maken, kunnen verder uitgebouwd worden. Door historische ontwikkelingen is het verworden tot een relatief compacte stad, met een parel van een binnenstad omzoomd door een groene gordel, de Stadsvesten. De uitstekende bereikbaarheid, de plaatselijke onderwijsinstituten en het feit dat Lier een knooppunt is in het stedelijke en rurale gebied, maakt het een zeer aantrekkelijke gemeente om je te vestigen. Bovendien liggen er volop kansen voor de ‘groen-blauwe’ structuren in en om Lier heen, waaronder de Stadsvesten, rondom het Fort van Lier, langs de Beneden-Nete en de Kleine Nete.

De uitdagingen

Naast de kwaliteiten en kansen, kent Lier ook verbeterpunten. Zo vormt het infrastructuurnetwerk van spoor en wegen op sommige punten een letterlijke barrière tussen de binnenstad en de woongebieden. Tegelijkertijd ontbreken aantrekkelijke en veilige routes voor met name fietsers en voetgangers. Dit komt omdat - zoals vrijwel overal in Vlaanderen - de mobiliteit primair gefocust is op de auto, terwijl er uitstekende mogelijkheden ongebruikt liggen voor andere vervoersvormen. De ruimtelijke kwaliteit van knooppunten, zoals de stationsomgeving, voldoet momenteel niet aan het stedelijke gevoel dat Lier eigenlijk zou willen uitstralen. Daarnaast moet de groeiende vraag naar woningen beantwoord worden door innovatieve woningtypes en duurzame verdichting van de stad binnen de ring. Bestaande woonuitbreidingsgebieden voldoen niet aan deze eisen. Tot slot kan een slag worden geslagen door kritisch te kijken naar mogelijkheden voor het bundelen van functies buiten het bebouwde gebied, om de kostbare open ruimte vrij te bewaren. Denk aan energie, glastuinbouw, bedrijfsruimte en logistieke dienstverlening.

De ambities

De kernkracht van Lier leidt tot vier ambities voor de stad, die op zowel plaatselijk, gemeentelijk als regionaal niveau bijdragen aan een duurzamer en nog aantrekkelijker Lier:

-          De groen-blauwe vallei rondom de Nete optimaal benutten. Bijvoorbeeld door natuurgebieden te verbinden met een doorlopend ecologisch netwerk als gevolg, aanleggen en voltooien van regionale fietsroutes, en een kader te creëren voor het transformeren van landbouw- en recreatiegebieden naar natuur.

-          Een nieuwe balans in de open ruimte creëren. Bijvoorbeeld aanpassing van het glastuinbouwbeleid (o.a. concentratie van kassen) om meer ruimte voor natuur en recreatie te laten ontstaan, scheppen van kleinschalige ecologische netwerken, aanwijzen van een landbouwer als actieve beheerder van de open ruimte.

-          Groene Stadsvesten als onderdeel van de draaischijf voor bereikbaarheid en ontharding van de binnenstad. Bijvoorbeeld een doorlopend fiets- en wandelpad op de Stadsvesten, ontharden van bepaalde straten en parkeerterreinen, openbaar maken van gesloten tuinen bij onderwijsinstellingen.

-          Versterken van de leefkwaliteit en verdichten van de zone tussen de ring en de Stadsvesten. Bijvoorbeeld uitbreiding van woningaanbod alleen door verdichting en nieuwbouw binnen de ring, vergroening van de woonwijken, opwaarderen van OV- en fietsverbindingen naar Antwerpen en de rest van de regio, en aanleggen van mobiliteitshubs op de ring. 

De reactie

Ann Hellemans, Deskundige Ruimtelijke Planning van de stad Lier:  “De uitrol van de Bouwmeester Scan kwam voor de stad Lier op een ideaal moment. In de overgang naar een volgende meerjarencyclus stond de opmaak van een beleidsplan ruimte Lier immers in de steigers. De samenwerking met de ontwerpers en het team van de Vlaams bouwmeester verliep op een fijne manier. De stad Lier beschouwt de afgeleverde scan als een extern expertenadvies waaraan tijdens het proces van beleidsplanning op regelmatige basis wordt getoetst. Het levert een degelijke ruimtelijke analyse met beleidsaanbevelingen, samengebald aan de hand van vier ambities, als aanzet voor het verder te zetten werk.”

Naar het rapport