In opdracht van VRO werkte PosadMaxwan aan het ontwerpproces en de cartografie van de Ontwerp-Nota Ruimte. We coördineerden alle thema’s, bewaakten de samenhang en werkten aan het integrale thema wonen, werken en bereikbaarheid. De koers van de Nota is door de ministeries bepaald, maar werd mede gevoed en geïnspireerd door ons ontwerpend onderzoek. We vertaalden de complexe systeemlogica naar heldere kaartbeelden die helpen richting te geven aan de ruimtelijke keuzes van Nederland.
De Nota Ruimte schetst een kompas voor de toekomst. Het Rijk geeft hiermee richting aan hoe we Nederland inrichten, van Groningen tot Zeeland, van de grote steden tot het landelijk gebied en de Noordzee. Die regie is nodig, want in een ons dichtbevolkte land is ruimte kostbaar en stapelen de opgaven zich op. Woningbouw, bereikbaarheid, energie, defensie, economie, landbouw, natuur, water en bodem vragen om samenhang. Nieuwe woningen hebben energie en water nodig. Bedrijven en industrie moeten goed bereikbaar zijn. Alles grijpt in elkaar. Juist daarom is een helder en toekomstbestendig perspectief nodig.
Vier integrale thema’s naar 2050
De druk op onze ruimte groeit. Veel oplossingen vragen om slimme combinaties en samenwerking over grenzen heen. Dat betekent dat dwarsverbanden ontstaan tussen opgaven, van lokaal tot internationaal, en dat korte en lange termijn met elkaar worden verbonden. In de Nota Ruimte bundelt het Rijk daarom vier integrale thema’s waarin sectorale onderwerpen elkaar raken en versterken. Zo ontstaat een samenhangend perspectief voor heel Nederland. Het gaat naast wonen, werken en bereikbaarheid, om economie en energie, om landbouw en natuur en om water en bodem. Elk thema heeft een eigen logica, maar samen vormen ze een structuur die richting geeft aan de ontwikkeling van ons land.
Ontwerpend onderzoek
Om de complexe puzzel van ruimtelijke keuzes voor heel Nederland te leggen, hebben we samen met onze partners Generation.Energy, Defacto Urbanism, FABRICations, BRIGHT Cooperative en Felixx Landscape Architects & Planners, en opdrachtgevers van VRO en andere departementen een proces doorlopen waarin kaarten een belangrijke rol speelden.
De kaarten waren daarbij niet alleen het eindproduct maar gedurende het proces ook nadrukkelijk een tussenproduct. De kaarten werden zo een katalysator van ideeën en de visualisatie van onderzoek naar de ruimtelijke consequenties van bepaalde keuzes of prioriteiten. Bovendien was er regelmatig wisselwerking tussen de verschillende thema’s, waardoor onze kaarten van wonen, werken en bereikbaarheid ook beïnvloed werden door bijvoorbeeld onderzoek rondom wonen of water.
1/2
Visiekaart 2050
De Visiekaart 2050 laat zien hoe Nederland er in 2050 uit kan zien. Het integrale ontwikkelbeeld maakt de samenhang tussen ruimtelijke keuzes zichtbaar en dient als stip op de horizon. En hoewel het kaartbeeld op hoofdlijnen herkenbaar blijft, verandert er richting 2050 veel in hoe we onze leefomgeving inrichten. De kaart maakt duidelijk dat alle ruimtelijke opgaven in elkaar grijpen. Richting 2050 werken we integraal aan een toekomstbestendig Nederland, waarin keuzes op elkaar aansluiten en elkaar versterken.
VISTA
De VISTA-kaart is een opvallende verschijning binnen de Nota Ruimte. VISTA staat voor: versterken, initiëren, stimuleren, transformeren en accommoderen. Het zijn onderscheidende strategieën voor regionale ontwikkeling die zichtbaar maken hoe het Rijk op lange termijn naar de ontwikkeling van regio’s kijkt. Van voortgezette metropoolvorming en ingrijpende transformatie tot gebalanceerde doorontwikkeling. De VISTA-kaart laat zien hoe ruimtelijke ordening vandaag de dag werkt: niet alleen met instrumenten, maar vooral als een inhoudelijk gedreven proces dat regio’s en het Rijk verbindt.
1/3
Wonen, werken en bereikbaarheid
Richting 2050 werken we in heel Nederland aan een betere balans tussen wonen, werken en bereikbaarheid. We benutten daarbij de kracht van de regio’s en zorgen dat ze aantrekkelijk en herkenbaar blijven voor hun inwoners. Binnen de regio’s streven we naar nabijheid: wonen, werken en voorzieningen dicht bij elkaar en goed bereikbaar. Met genoeg ruimte voor groen in en om de stad.
Voor de 3 schaalgroottes zijn verschillende bouwstenen nodig:
Nationaal ligt de focus op sterke verbindingen tussen onze regio’s én met het buitenland, voor meer netwerkkracht.
Regionaal ligt de focus op meer agglomeratiekracht: op stedelijke knooppunten van weg en spoor komen wonen, werken en voorzieningen samen.
Lokaal ligt de focus op goede leefomgevingen: we benutten kansen om functies te combineren, innovatief te bouwen en bestaande woonplaatsen toekomstbestendig te maken.
Zo werken we met de Nota Ruimte op elke schaalgrootte aan een toekomst waarin wonen, werken en bereikbaarheid elkaar versterken.
1/3
Uitvoering richting 2050
De Ontwerp-Nota Ruimte vormt de opmaat naar de definitieve Nota Ruimte. Om de beleidsdoelstellingen uit de Nota Ruimte te realiseren zullen de keuzes worden uitgewerkt in lopende en nieuwe programma’s, projecten en – indien nodig om een nationaal belang te borgen – in regels die direct doorwerken in provinciale omgevingsverordeningen, waterschapsverordeningen, projectbesluiten of omgevingsplannen. Daarbij blijft voldoende ruimte en mogelijkheid voor decentrale afwegingen en gebiedsspecifieke oplossingen.
Intussen maakt het Rijk al afspraken met de provincies over de uitvoering van hun ruimtelijke plannen. Zo zijn er Ruimtelijke Arrangementen per provincie in de maak en worden plannen ontwikkeld voor de 16 NOVEX-gebieden waar complexe opgaven spelen, zoals North Sea Port District in Zeeland en de Peel in Brabant. In deze gebieden voeren Rijk en regio zo gezamenlijk regie.