Wat betekent een UNESCO Werelderfgoedstatus voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie, wanneer we kijken naar de benodigde ruimte voor de opgaven in de Nationale Omgevingsvisie (NOVI)? Deze vraag was het uitgangspunt voor de impactanalyse die we uitvoerden voor de verdedigingslinie, dat het grootste rijksmonument is van Nederland én een van de grootste bouwprojecten ooit in ons land. De aanleiding ervoor vormde de wens van het kabinet om de Nieuwe Hollandse Waterlinie te nomineren voor de UNESCO Werelderfgoedlijst.
Om de impact te bepalen, keken we allereerst naar de huidige bescherming van de linie tegen ontwikkelingen die afdoen aan de erfgoedwaarde. Dit verandert niet met de werelderfgoedstatus, al is de verwachting dat het huidige beleid wel beter wordt nageleefd. Vervolgens is onderzocht in hoeverre de eventuele werelderfgoedstatus impact zou hebben op de NOVI-opgaven en wat dit zou betekenen voor het handelingsperspectief.
De uitkomst van het onderzoek was dat de impact van de werelderfgoedstatus beheersbaar, dan wel neutraal of stimulerend zou zijn. Met name voor opgaven als de energietransitie en verstedelijking is extra inspanning vereist. Voor andere opgaven betekent de status juist een meerwaarde of extra impuls; in het bijzonder geldt dit voor een aantrekkelijke en gezonde leefomgeving en het versterken van een vestigingsklimaat.
Samen met een advies van het International Council on Monuments and Sites (ICOMOS) vormde deze analyse reden om de aanvraag voor werelderfgoedstatus door te zetten. Deze is in juli 2021 gehonoreerd en daarmee vormt de Nieuwe Hollandse Waterlinie – met een lengte van 85 kilometer en met onder meer 45 forten, 2 kastelen, 85 mitrailleurkazematten, talloze betonnen schuilplaatsen en ruim 100 militaire sluizen en waterwerken – samen met de Stelling van Amsterdam nu het UNESCO Werelderfgoed 'De Waterlinies'.
1/2
1/4
